پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

موج چهارم شناخت بشری (ترکیب علم و دین) آغاز شده است( بعد از گذر از سه موج شناختی خرافات محوری، دین محوری، علم محوری).در این موج، نه می توان روایات را مبنای شناخت قرار داد و نه می توان منکر واقعیات خارج از یافته های علمی کنونی شد. دین و علم با رویکرد پارادایم محور و با تاکید بر اشتراکات به یکدیگر نزدیک شده و حوزه های اختلافی آنها، مبنای ماموریت های پژوهش و مصداق یابی قرار می گیرد. مطلق گرایی بی بنیاد و بی مصداق ، تعصب گرایی سنت پایه ، نگاه اتمیسیم و مجرد به یافته ها و حقایق ، اثبات گرایی حداکثری و غیره ، کنار رفته و نگاهی پدیدارشناسانه ، چند وجهی و چند سطحی و محدوده دار، جایگزین آنها می شود. حرکت بشر با دو بال تعلیم و تربیت آغاز شده و پرورش انسان های شایسته، بستر را برای تمدن سازی ، فراهم می کند. متن زیر با رویکردی انتقادی به تعصیب و تسلب گرایی اشاره داشته ( تاکیدات موج دومی) و با رویکرد مثلا علمی( موج سومی) قصد پاسخگویی بدان وجود دارد که هر دو مورد ، قابل نقد است.

این «جهانی شدن» گفتمان علم_ دین خوشبینی عظیمی را نسبت به آینده با خود به ارمغان آورد. دانشمندان و دین‌باوران بسیاری از ادیان جهانی، هم‌زمان، فصل مشترک میان علوم جدید و باورهای دینی خود را مطالعه و بررسی کردند. در نخستین اجلاس دانشمندان مسلمان، یهودی و مسیحی، همگان مفهومی روشن از طرحی مشترک در سر داشتند و این حس مشترک همواره در میان کسانی یافت می‌شود که درگیر گفت‌وگوهای بین‌ادیانی می‌شوند. احترام متقابلی که شرکت‌کنندگان نسبت به همگنان خود نشان می‌دادند، بدون‌تردید یکی از دلایل موفقیت این گفت‌وگوی بین‌المللی علم و دین بود.

دکتر سیدمجید امامی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) معتقد است: «واضح است که نظم تمدنی کنونی ثابت کرد که چه صورت علمی‌اش و چه صورت مدیریتی‌اش از پس تمام مطالبات انسان در شرایط گوناگون زیستی‌طبیعی برنیامده است.» مشروح این گفتگو را بخوانید:

عضو هیئت علمی دانشگاه مفید با بیان اینکه بیماری کرونا در صورتی موجب تحول کلی در مناسبات دینداری جامعه خواهد شد که به درازا بکشد، تصریح کرد: چون این ماجرا تهدیدی برای جامعه جهانی بود، ادیان احساس همدردی کردند و رابطه نزدیکی میان آنها شکل گرفت که یکی از آثار آن می‌تواند تقویت پلورالیسم دینی باشد.

«محمدتقی فاضل میبدی»، پژوهشگر مسائل دینی، درباره تقابل علم و دین در موضوع شیوع ویروس کرونا در جهان، به خبرنگار خبرگزاری برنا گفت: تقابل علم و دین چیزی است که در تاریخ وجود داشته، در آئین یهودیت، مسیحیت و اسلام بوده است. همیشه یکسری مسائل اجتماعی را که می‌خواستند از طریق علم حل کنند، برخی از متولیان دین می‌گفتند که علم چاره‌ نیست و باید به سراغ دین رفت و از طریق دین مسائل را حل کرد.

«ما این حرم مقدس را دارالشفا می‌دانیم. دارالشفا یعنی مردم بیان اینجا از امراض روحی و جسمی شفا بگیرند. بنابراین باید اینجا باز باشه. باید با قوت مردم بیایند. البته ما احتیاط رو هم شرط می‌دانیم. مسائل بهداشتی رو هم رعایت بکنیم». این‌ها جملات «آیت‌الله سعیدی» امام جمعه‌ی قم و تولیت حرم حضرت معصومه (س) بعد از ماجرای ویروس کرونا و در واکنش به درخواست‌هایی مبنی بر بستن مرقدهای متبرکه بود. همین جملات و برخی از سخنان و رفتارهای دیگر کافی بود تا شاهد تازه شدن بحث‌های تقابل علم و دین باشیم.